Uhelná, 2020
Uhelná: Zanim skończy się woda
„Woda w rzeczywistości była powodem powstania dzisiejszej Uhelny. Według starej legendy ludzie przenieśli się tu z granicy ze względu na puste studnie. Pierwszymi mieszkańcami Uhelnej byli górnicy i to od nich wzięła się nazwa tej osady. Osiedlili się w odludnych lasach na skraju majątku Grabštejn. (…) Górnicy wypalali węgiel drzewny w młynach węglowych i mieszkali w chatach na pastwiskach. Późniejsi mieszkańcy Uhelnej pracowali głównie w polu i przy krowach. (…) Wody było tu zawsze tak dużo, że mogli ją rozdawać, a później nawet sprzedawać. Już na początku XX wieku istniała spółdzielnia wodna, która obsługiwała studnie na obrzeżach wsi. Za pomocą kół wiatrowych woda była podnoszona ze wzgórza na powierzchnię i doprowadzana do rur wodnych, które biegły stąd w kierunku Hradka.
W ostatnich dekadach jednak nic już nie jest pewne, nawet bieżąca woda. Najpierw z powodu wydobycia węgla brunatnego w Polsce zniknęły źródła lecznicze w pobliskim Bad Oppelsdorf, a później zaczęła znikać także woda w Uhelnie. I co będzie dalej? Ludzie na wzgórzu i w okolicy zostaną bez wody. Przerażająca przepowiednia…”
Tekst Marek Řeháček, fragment książki „Hrádecko: krajobraz nad Nysą”
